Qua công tác kiểm sát xét xử phúc thẩm, Viện KSND tỉnh Long An nhận thấy việc giải quyết việc giải quyết 02 vụ án dân sự về “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu và hợp đồng tín dụng” giữa nguyên đơn ông Nguyễn Tuấn An với bị đơn bà Huỳnh Thị Huỳnh Như; nguyên đơn ông Lê Văn Nối, bà Đỗ Thị Khuôn với bị đơn bà Huỳnh Thị Huỳnh Như và vụ án “Tranh chấp hợp đồng vay tài sản” giữa nguyên đơn bà Huỳnh Thị Huỳnh Như với bị đơn ông Lê Văn Bước có vi phạm cần nêu lên để trao đổi rút kinh nghiệm như sau:

Nội dung vụ án

Bà Như khởi kiện yêu cầu ông Bước trả số tiền vay tổng cộng là 1.260.000.000 đồng bà đã chuyển khoản cho ông Bước và lãi suất 0,83%/tháng từ khi chuyển khoản cho đến ngày xét xử sơ thẩm, đồng ý khấu trừ số tiền 90.000.000 đồng ông Bước đã trả vào phần tiền lãi. Bà không đồng ý yêu cầu khởi kiện của ông Nối, bà Khuôn, ông Tuấn An vì việc vay tiền và chuyển nhượng là khác nhau. Các Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà với ông Tuấn An và ông Nối, bà Khuôn là hợp pháp, bà đã thanh toán đủ tiền chuyển nhượng và có lập biên nhận kèm theo, hợp đồng đã được công chứng ngày 26/12/2022 và sau khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bà đã thế chấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để vay vốn ở Ngân hàng TMCP Bản Việt thửa đất số 93, 951. Đối với thửa 1641 nhận chuyển nhượng của ông Tuấn An, bà đã chuyển nhượng 02 thửa đất này cho ông Huỳnh Minh Tân, sau khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ông Tân đã thế chấp giấy để vay tiền tại Ngân hàng TMCP Bản Việt.

Ông Bước thừa nhận có vay của bà Như ba lần với tổng số tiền là 1.260.000.000 đồng bằng hình thức chuyển khoản như bà Như trình bày đồng ý trả tiền vay và tiền lãi như yêu cầu. Tuy nhiên, theo ông Bước thì để đảm bảo khoản vay bà Như yêu cầu ông làm các hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho bà Như, các hợp đồng này là giả tạo không có thật và yêu cầu bà Như hủy các hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Như với ông Tuấn An (thửa đất 1641), bà Thanh và ông Nối, bà Khuôn (thửa đất số 93, 951).

Ông Tuấn An là bạn ông Bước và ông Nối, bà Khuôn là cha mẹ của ông Bước đã khởi kiện bà Như yêu cầu hủy các hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa các ông bà với bà Như cùng ngày 26/12/2022 đối với thửa đất số 1641, 93, 951 và yêu cầu tuyên vô hiệu các hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất được Văn phòng công chứng Đặng Trung Thành chứng nhận ngày 26/12/2022. Các ông bà cho rằng việc chuyển nhượng này là không có thật và giả tạo, không có giao dịch tiền bạc về việc chuyển nhượng đất mà đó chỉ là hành vi vay tiền cho bên thứ 3 là ông Lê Văn Bước với hình thức thế chấp tài sản là các thửa đất trên.

Quá trình giải quyết của Tòa án

Tại các Bản án dân sự sơ thẩm của TAND huyện T, quyết định:

- Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Huỳnh Thị Huỳnh Như đối với ông Lê Văn Bước về việc tranh chấp “Hợp đồng vay tài sản“. Ông Lê Văn Bước có nghĩa vụ trả cho bà Huỳnh Thị Huỳnh Như tổng số tiền 1.402.432.000 đồng (1.260.000.000 đồng tiền gốc + 142.432.000 đồng tiền lãi).

- Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Tuấn An, ông Lê Văn Nối, bà Đỗ Thị Khuôn đối với bà Huỳnh Thị Huỳnh Như về việc tranh chấp “Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tuyên bố văn bản công chứng vô hiệu”.

Tại các Bản án dân sự phúc thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Long An, quyết định: Hủy các Bản án dân sự sơ thẩm của TAND huyện Tân Hưng; Chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân huyện Tân Hưng giải quyết theo thủ tục sơ thẩm.

Vấn đề cần trao đổi rút kinh nghiệm

- Về thu thập chứng cứ để xem xét đưa đầy đủ người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan tham gia tố tụng:

Trong vụ án tranh chấp hợp đồng vay tài sản giữa bà Như và ông Bước, ông Bước thống nhất có vay của bà Như số tiền 1.260.000.000đ, ông đồng ý trả tiền và có yêu cầu hủy các Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Như với ông Nối, bà Khuôn là cha mẹ ông Bước; giữa bà Như với ông An là bạn ông Bước và giữa bà Như với bà Thanh là bạn ông Bước vì cho rằng khi ông vay tiền thì bà Như có yêu cầu ông Nối, bà Khuôn, ông An và bà Thanh phải làm thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho bà Như để đảm bảo cho khoản vay của ông. Tuy nhiên Tòa án cấp sơ thẩm chưa thu thập chứng cứ về ý kiến yêu cầu của những người này để từ đó xem xét đưa họ vào tham gia tố tụng là chưa đảm bảo việc giải quyết toàn diện vụ án.

Đồng thời, tại cấp sơ thẩm ông Bước có cung cấp file ghi âm đoạn đối thoại giữa ông Bước với ông Phong là chồng bà Như về việc trả tiền vay, trong đó có đề cập đến “thế chấp 3 miếng đất” nhưng Tòa sơ thẩm chưa tiến hành đối chất giữa các đương sự để làm rõ vì sao lại đề cập tới quyền sử dụng đất và thửa đất này là thửa đất nào, có liên quan đến các thửa đất đang tranh chấp hay không mà đã tuyên không chấp nhận yêu cầu hủy các hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất của họ là chưa đảm bảo tính khách quan trong việc giải quyết vụ án.

- Về việc xem xét yêu cầu của đương sự để đảm bảo việc giải quyết toàn diện vụ án:

Sau khi bà Như làm thủ tục và đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất các thửa đất số 1641, 93, 951 thì vợ chồng bà Như, ông Phong chuyển nhượng cho ông Tân bà Phúc thửa 1641, sau đó ông Tân bà Phúc thế chấp thửa đất này cho Ngân hàng TMCP Bản Việt để vay tiền, bà Như cũng thế chấp thửa 93 và 951 cho Ngân hàng TMCP Bản Việt. Tại cấp sơ thẩm, ông An, ông Nối, bà Khuôn có khởi kiện bổ sung yêu cầu vô hiệu Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Như, ông Phong với ông Tân, bà Phúc và vô hiệu hợp đồng thế chấp giữa ông Tân, bà Phúc với Ngân hàng TMCP Bản Việt, giữa bà Như với Ngân hàng TMCP Bản Việt nhưng cấp sơ thẩm không thụ lý vì cho rằng đương sự nộp đơn khởi kiện bổ sung sau phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hòa giải, nội dung khởi kiện vượt quá phạm vi khởi kiện ban đầu là không đảm bảo. Trường hợp có căn cứ xác định các Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông An, ông Nối bà Khuôn với bà Như vô hiệu thì việc giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu liên quan trực tiếp đến Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Như ông Phong với ông Tân bà Phúc và hợp đồng thế chấp giữa ông Tân bà Phúc, giữa bà Như với Ngân hàng TMCP Bản Việt nên yêu cầu này cần phải được xem xét giải quyết cùng một vụ án mới đảm bảo toàn diện.

Hơn nữa, do nội dung tranh chấp Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông An với bà Như, giữa ông Nối bà Khuôn với bà Như liên quan đến tranh chấp hợp đồng vay tài sản giữa ông Bước với bà Như nên cần phải nhập các vụ án này lại để giải quyết các tranh chấp trong cùng một vụ án nhằm đảm bảo quyền lợi của các bên đồng thời giải quyết triệt để và toàn diện vụ án.

Để đảm bảo sự tham gia đầy đủ của các đương sự, làm rõ nội dung vụ án nhằm giải quyết triệt để, toàn diện vụ án cần thiết phải hủy bản án dân sự sơ thẩm giao hồ sơ vụ án về Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại./.

Trần Thị Thùy Dung