Ngày 20 tháng 3 năm 2025, Tòa án nhân dân tỉnh LA xét xử phúc thẩm, vụ án dân sự về “Tranh chấp quyền sử dụng đất; Yêu cầu vô hiệu hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất; Yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và Yêu cầu vô hiệu văn bản công chứng”, giữa nguyên đơn bà H và bị đơn bà Ngh, Hội đồng xét xử phúc thẩm đã tuyên hủy bản án sơ thẩm giao hồ sơ vụ án về cấp sơ thẩm giải quyết lại.
Nội dung vụ án
Ngày 15/10/1996 bà Nguyễn Thị Nh được Ủy ban nhân dân huyện Đ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thửa đất số 1265, tờ bản đồ số 05, diện tích 1.575 m2, loại đất ở tại nông thôn (do ông Lê Văn Th tặng cho). Ngày 06/3/2007 bà H (con bà Nh) được Ủy ban nhân dân huyện Đ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thửa đất số 1265 theo Văn bản thỏa thuận phân chia di sản ngày 08/01/2007 được Phòng công chứng số 02 tỉnh Long An công chứng.
Bà Ngh hiện đang quản lý một phần thửa đất số 1265, diện tích đo đạc thực tế 614m2, có nguồn gốc là của bà Ngh mua của bà Lê Thị Ph (con của ông Lê Văn Th) và hai bên có lập giấy bán ruộng ngày 20/12/2001 bằng giấy tay và sau đó ký lại đơn mua bán ngày 21/9/2009 có Ủy ban nhân dân xã L xác nhận. Bà Ngh cho rằng bà H được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bao trùm luôn cả phần đất của bà Ngh đang quản lý, sử dụng.
Nay nguyên đơn bà H khởi kiện yêu cầu vô hiệu Giấy bán ruộng ngày 20/12/2001 và Đơn mua bán ngày 21/9/2009 giữa bà Ngh và bà Lê Thị Ph, buộc vợ chồng bà Ngh và ông B trả lại cho bà H một phần thửa đất số 1265, tờ bản đồ số 5, diện tích 614m2, vị trí tại các khu A, B, C theo Mảnh trích đo địa chính số 20/LH-2023. Bị đơn bà Ngh không đồng ý với toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà H và bà Ngh có yêu cầu phản tố yêu cầu Tòa án tuyên vô hiệu một phần văn bản thỏa thuận phân chia di sản ngày 08/01/2007 được Phòng công chứng số 02, tỉnh Long An chứng nhận và hủy một phần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do Ủy ban nhân dân huyện Đ cấp cho bà H ngày 06/3/2007 đối với phần đất diện tích 614m2 thuộc một phần thửa 1265, tờ bản đồ số 5, loại đất ở tại nông thôn để bà Ngh đăng ký kê khai để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo đúng thực tế sử dụng đất.
Trong thửa đất số 1265 bà H đang đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có một phần do ông Quách Văn M đang quản lý, sử dụng. Ngày 17/10/2019, Tòa án đã thụ lý giải quyết yêu cầu độc lập của ông M. Ngày 26/12/2019 ông M có nhận được thông báo của Tòa án về việc nộp tiền tạm ứng chi phí đo đạc, định giá nhưng ông M không đồng ý nộp chi phí tố tụng.
- Bản án dân sự sơ thẩm số 32/2024/DS-ST ngày 27/6/2024 của Tòa án nhân dân huyện Đ, Quyết định:
Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà H đối với bà Ngh về việc “Tranh chấp quyền sử dụng đất và Yêu cầu vô hiệu hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất”. Chấp nhận yêu cầu phản tố của bà Ngh đối với bà H về việc “Yêu cầu vô hiệu văn bản công chứng và Yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”.
Đình chỉ giải quyết yêu cầu độc lập của ông Quách Văn M và ông M không được quyền khởi kiện lại.
Vô hiệu một phần Văn bản thỏa thuận phân chia di sản ngày 08/01/2007 của Phòng công chứng số 02, … đối với diện tích đất 614 m2 thuộc một phần thửa đất số 1265, tờ bản đồ số 05, loại đất ở tại nông thôn. Công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 20/12/2001 giữa bà Võ Thị Ngh và bà Lê Thị Ph. Bà Võ Thị Ngh được tiếp tục quản lý, sử dụng phần đất có diện tích 614m2, thuộc một phần thửa đất số 1265, tờ bản đồ số 05, vị trí tại các khu A, B, C theo Mảnh trích đo địa chính số 20/LH – 2023.
- Bản án dân sự phúc thẩm số 196/2025/DS-PT ngày 20/3/2025 của Tòa án nhân dân tỉnh Long An tuyên xử: Hủy bản án dân sự sơ thẩm số 32/2024/DS-ST ngày 27 tháng 6 năm 2024 của Tòa án nhân dân huyện Đ và chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân huyện Đ, tỉnh Long An để giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm.
Những điểm thiếu sót của cấp sơ thẩm dẫn đến bị hủy án
Bà H được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thửa đất số 1265, tờ bản đồ số 05, diện tích 1.575 m2, loại đất ở tại nông thôn. Các đương sự thống nhất phần đất tranh chấp có diện tích 614m2 thuộc một phần thửa 1265, vị trí tại các khu A, B, C theo Mảnh trích đo địa chính số 20/LH-2023. Hiện tại bà H đang đứng tên trên giấy chứng nhận quyền quyền sử dụng đất.
Tại Công văn số 1127/UBND-TD ngày 16/5/2011 của Ủy ban nhân dân huyện Đ trả lời: thực tế thửa đất 1265, tờ bản đồ số 5, chỉ có 283m2 là đất thổ và thuộc quyền sử dụng của bà H, phần diện tích còn lại là đất lúa thuộc quyền sử dụng của ông Quách Văn M và bà Ngh.
Tòa án cấp sơ thẩm chưa làm rõ phần đất tranh chấp là loại đất lúa theo văn bản trả lời của UBND huyện nêu trên hay đất ở tại nông thôn theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho bà H.
Tại phiên tòa phúc thẩm, bà Ngh xác định bà mua đất lúa từ bà Lê Thị Ph theo giấy bán ruộng ngày 20/12/2001 và Đơn mua bán ngày 21/9/2009. Nếu xác định là đất lúa thì chưa đảm bảo đủ điều kiện tách thửa theo Quyết định số 42/2021/QĐ-UBND ngày 18/10/2021 (Nay là Quyết định số 49/2024/QĐ-UBND ngày 25/10/2024) của Ủy ban nhân dân tỉnh Long An về việc ban hành quy định về điều kiện tách thửa đất, hợp thửa đất và diện tích tối thiểu được tách thửa đối với đất ở và đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh Long An. Phần còn lại của thửa 1265 của bà H thì bà H đang quản lý sử dụng và gia đình của ông Quách Văn M cũng đang quản lý sử dụng một phần, mặc dù các đương sự không có tranh chấp nhưng trong trường hợp cần thiết cũng phải đo phần còn lại của thửa 1265, nếu như trong trường hợp có căn cứ chấp nhận yêu cầu khởi kiện (phản tố) của bà Ngh thì phần còn lại của bà H có đủ diện tích để tách thửa theo quy định hay không? Vấn đề này, Tòa án cấp sơ thẩm chưa làm rõ.
Do Tòa án cấp sơ thẩm chưa đánh giá, chưa thu thập chứng cứ đầy đủ mà Tòa án cấp phúc thẩm không thực hiện bổ sung được nên Hội đồng xét xử phúc thẩm đã tuyên hủy bản án sơ thẩm giao hồ sơ vụ án về cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án, để đảm bảo việc giải quyết vụ án đúng quy định pháp luật./.
Đặng Thị Cẩm Chi